Thuis gekomen

7 maart 2013

denk ik (terwijl ik gewoon verder berichten te zien krijg van schendingen van rechten van mensen in de Palestijnse gebieden):
het is toch hoog tijd dat de bezetting van Palestina stopt
en dat wij hier in Europa
en dat vele anderen op de wereld
eindelijk anders gaan kijken naar de situatie van de Palestijnen en de Israelis
en anders gaan handelen,
om een gewoon leven in waardigheid en vrede voor alle inwoners van Palestina en Israel naderbij te brengen.

Want het is niet door niets-doen dat er een status-quo, ogenschijnlijk, heerst. Het is met actieve steun van buitenaf dat een bezet land steeds verder in gebruik wordt genomen, door de Israelische bezetter en dat de Palestijnse bewoners in een steeds kleiner gebied worden teruggedrongen. Het is niet alleen dat we -vanuit Europa en vanuit andere landen- toekijken, hoe de bezetter internationale oorlogswetten negeert (door bv. dorpen en steden in bezet gebied te bouwen en daar eigen mensen naar toe te verplaatsen). Ook verdienen we graag aan, of maken goedkoop gebruik van de economische activiteit die de bezetter ter plaatse uitvoert en die een zelfstandig leven van de lokale bevolking steeds meer onmogelijk maakt. Israel laat zijn burgers in de settlements oorlog voeren met burger- en militaire middelen (door hen er te laten wonen en de grond en het water in bezit en in gebruik te nemen én door hen wapens te laten dragen). En wij (Europa en Amerika) geven de exportproducten vanuit de illegale bedrijven -toch- vrije toegang tot onze markt.

Was het niet gevaarlijk daar terwijl je daar was -want het is toch oorlogsgebied-?, vragen mijn buren mij. Het beeld wat men -op afstand- van oorlogsgebied heeft, is dat van permanent schieten op straat, zoals in Syrië?; dat er in Palestina meestal ´gewoon´ leven geprobeerd wordt door de bevolking, gedurende toch al 60 jaar, is amper voorstelbaar. Maar, ja het is wél gevaarlijk, maar anders. Want, hier een klein voorbeeld: op de weg nabij Yanoun die pas weer door een accoord werd open verklaard, wordt met stenen naar passerende auto´s gegooid, door kinderen van het settlement, met hun ouders op de achtergrond. En de Israelische militairen, die in dit gebied de orde-handhavende taak hebben, grijpen niet in, zo vertelt het opvolgende EAPPI-team mij. Met welk mensbeeld groeien deze kinderen op, zo kunnen we ons afvragen. Het is echt hoog tijd om anders te gaan denken, want hoe lang nog zal het duren vóor mensbeeld en wereldbeeld (en daarmee samenhangend Godsbeeld) weer enigszins hersteld zijn.

Wat kan ik doen met wat ik gezien en gehoord heb om bovenbedoeld anders-kijken te bevorderen?

Het zijn de mensen-daar van wie ik de vraag om anders te kijken duidelijk  te horen heb gekregen. Het is vanwege de vraag van Palestijnse christenen dat ik ben gegaan om aan het EAPPI-programma mee te doen. En het is door daar aanwezig te zijn dat ik dezelfde vraag ook heb horen klinken van Israelische joden en van Palestijnse moslims. Het zijn christenen die van hun mede-christenen vragen de bijbel anders te willen verstaan. ´Wij vragen van onze zusterkerken om de zonde van de bezetting niet te voorzien van een theologische dekmantel. Help de twee volken hier om gerechtigheid, vrede, veiligheid en liefde te realiseren´ (Kairos-document 2009).  Het zijn joodse burgers die van hun wereldwijde volksgenoten vragen de staat Israel te helpen om democratie echt in praktijk te brengen (iedereen gelijke rechten). Het zijn moslim-burgers die aan hun leiders vragen om te zorgen dat eenieder in waardigheid kan samen-leven. Ik heb meerdere mensen horen zeggen: vroeger konden we ook naast elkaar leven, als moslims, christenen en joden in hetzelfde dorp, in dezelfde stad, in dezelfde landstreek. We willen gewoon in vrede onze kinderen groot brengen, net als andere mensen.

Kijken, omdenken, handelen ... Anders economisch handelen, druk uitoefenen,
niet niets-doen dus.

Wie zijn slachtoffer van de bezetting? Wie profiteert van de bezetting?

14 februari 2013

Als ik drie maanden overzie en probeer te zeggen wie de slachtoffers zijn in het conflict Israel-Palestina, dan neig ik te zeggen: iedereen. (Keurig onpartijdig, zoals het EAPPI betaamt.)
Maar er is wel machtsongelijkheid.
Het is overduidelijk dat Israelische settlers in de Westbank op vele mogelijke manieren met geweld Palestijnse bewoners verdrijven van hun grond, verdrijven uit hun huizen en deze onrechtmatig bezetten en vernielen. Israel neemt Palestijns land in, plaatst er huizen, bedrijven en scholen en maakt dat de Arabische cultuur er weggevaagd wordt.
Misschien moet ik niet zeggen Israel doet dit, maar de settlers doen het, want de macht van de georganiseerde settlers schijnt erg groot te zijn in de Israelische politiek. Maar anderzijds is het wel zo dat de settlers door de staat gesubsidieerd worden en ook worden settlements gesteund met geld uit het Joods Nationaal Fonds. En intern in Israel zijn er steeds meer mensen die vanwege de kritische economische situatie mopperen op hun regering dat er zoveel van de staatsbegroting naar de bezetting gaat. Want tegelijkertijd groeit in Israel de werkloosheid en de armoede.

Als ik bv. in Jerusalem op een vrijdagavond kijk naar de joodse bevolking die naar de synagoge snelt, dan valt mij op hoeveel -vooral ook jonge- mensen er armoedig uitzien, bleek en mager. En mijn indruk is dat ze niet blij zijn, noch vrolijk. De kleding die ze dragen, waarmee ze laten zien bij welke religieuze stroming ze horen, is veelal zwart. Voor mannen en voor vrouwen en voor kinderen. 

Als je al die slachtoffers ziet, aan alle kanten, dan vraag ik me af: wie heeft er belang bij deze status-quo? Waarom laat de Israelische regering, iedere opeenvolgende, deze situatie voortbestaan? Waarom hebben vele Palestijnen geen vertrouwen in de Palestijnse Autoriteit, op landelijk nivo en op gouvernementsnivo? We horen lokale burgers zeggen dat er veel geld verdwijnt, door corrupte handen. En we horen van ´deals´ die gesloten zijn en worden tussen mensen op Israelische machtsstoelen en idem Palestijnse.

Het probleem is er niet eenvoudiger op geworden. Maar het wil niet zeggen dat de bezetting dus maar moet voortduren. Als ik al de slachtoffers zie, angst bij Palestijnse dorpsbewoners die dagelijks lastig gevallen worden door brutale ´gewone´ burgers die boven op de berg een illegale nederzetting bevolken en angst in de ogen van Israelische moeders die van extreme rabbi´s te horen krijgen dat ze als uitverkoren volk logischerwijs confrontatie van vijanden moeten verwachten, dan hou ik mijn hart vast.

Waarom is/wordt joods slachtofferschap bij de Israeli ingeprent? Wordt een heel volk zo niet getraumatiseerd?!
Hoe komen de huidige generaties dit ooit weer te boven? Zullen ze wel ooit als buren kunnen samenwonen met Palestijnse moslims en christenen?

Gisteren nog, op weg terug vanuit Yanoun naar Jerusalem, om daar onze opdracht aan het nieuwe team door te geven, stonden we met onze bagage nabij de bushalte. Direct bij de bushalte staan settlers op een Israelische bus te wachten en zeker twintig meter verderop staan Palestijnen te wachten op een (andere, Palestijnse) bus of een ´service´ (een Palestijns collectief taxi-busje). Deze onderscheiding die we hier zien, is door settlers afgedwongen, zo is ons verteld.
Het begint te regenen, de Israelische bus vertrekt, de Palestijnse vrouwen, van wie éen met een baby op de arm, gaan in het bushokje staan, droog. En dan, vanaf de overkant van de weg, uit een controle-wachtpost, komt een Israelische militair, met zijn wapen in de aanslag, naar de bushalte; hij beveelt de vrouwen om het bushokje te verlaten en weer verderop in de regen te gaan staan. Ik voel sterk de neiging om -toch- in dat bushokje te gaan staan. Waar doet me dit aan denken? De VS in de tijd van Martin Luther King -segregatie-, of kennen we er een ander internationaal bekend Nederlands woord voor?
  
Misschien heeft de christen-Palestijn gelijk die bij onze introductie in november zei: boycot ons allemaal. Als de financiële steun die Israel krijgt en de steun die Palestijnen corrumpeert niet gestopt worden, dan duurt het nog lang voor er een oplossing zal zijn die recht doet aan beide volken. Slachtoffers zijn er al, de gevolgen van de boycot zullen niet groter zijn.
Dus, laat de multinationale bedrijven die de settlements steunen zich terugtrekken, in navolging van Unilever bv. en laten we als consumenten in de supermarkt bij onze inkopen van producten uit Israel onderscheid vragen op de labels: product uit Israel, product uit settlements. Dan kunnen we kiezen niet te kopen van de illegale settlements.  En geef Palestijnen kans om hun eigen economische oplossingen te ontwikkelen, in plaats dat ze zich afhankelijk opstellen van buitenlandse hulp.
Ja, het is een Palestijn die dit voorstelt.

(Wat zal ik morgen ns gaan doen, wanneer ik weer thuis ben?)

Zondagse kerkgang

7 februari 2013

Voor onze wekelijkse kerkgang op zondag

hoef ik geen nieuwe blog te maken.
Ik kan hier heel goed verwijzen naar een blog van Anne; ze was hier in het vorige team.

Hieronder kan je haar verhaal lezen: (zij publiceerde het op haar blog bij kerkinactie.nl )

Nablus, of Sichem, is een gezellig drukke stad; na de kerkdienst van 10u00 (tot 11u45) of voor de dienst van 16u00 (tot 18u00) gaan we, vaak samen met de teams van Tulkarem en Jayus, in de suk genieten van de vele kleine winkeltjes in arabische sfeer (kruiden, kippen, kleren, ...).

Goed om hier te zijn.

Naar de kerk in Nablus, maar snel de stad weer uit

(Anne,18 november 2012)

Sinds de spanningen in en rond de Gazastrook houden we de berichtgeving erover nauwgezet bij en het kantoor laat ons regelmatig weten waar we wel en vooral niet moeten zijn. We konden gerust naar de kerk gaan, maar daarna moesten we bijtijds de stad weer uit  om niet verzeild te raken in ongeregeldheden.

Om acht uur haalde Ghassan ons op voor de kerkdienst in Nablus. Hij was al begonnen, de Grieks-Orthodoxe Kerk. Misschien waren we iets te laat vertrokken uit Yanoun, misschien was de dienst tóch vroeger dan 9:00 uur, geen idee. Gelukkig maakt het in het Midden-Oosten niet zoveel uit. Tijd is hier vloeibaar.gr orthod kerk nablus 

Hoewel we voor de tweede keer in deze kerk waren, blijft het een wonderlijke ceremonie waar alleen wij de samenhang niet van zien lijkt het wel, want iedereen gaat keurig op tijd zitten en staan, er is een koor dat zeer ‘out of tune’ hymnes zingt, waar kop noch staart aan zit, maar niettemin humt er af en toe iemand mee. Plotseling herken ik ‘Alleluja’, het wordt een paar keer herhaald en ik val niet op als ik ook meedoe, leuk!

Er zijn een stuk op vijftien kinderen die zich vrijelijk door de kerk heen bewegen. Zes of zeven jongetjes vervullen een rol: ze steken een kaars op een lange kandelaar aan, hebben een gouden crucifix op een hoge houten stok of dragen een icoon. Anders dan in de Rooms Katholieke kerk in Nederland hebben ze niet de outfit van een misdienaar, maar dragen ze gewoon een spijkerbroek en een bloes of trui. Ze lopen in een processie door de kerk, de patriarch heeft de ene keer het boek, een volgende keer de kelk onder een roodgeborduurde doek bij zich. Die keer heeft hij ook een rode vierkante pelerine over zijn kazuifel. Meestentijds is de geestelijke slechts op de rug te zien, doende in de apsis van de kerk.  Voor mij een mysterieuze figuur gehuld in crème- en goudbrokaat. En in rook, want hij schuwt het wierookvat niet, pas bij de tweede keer hoor ik er belletjes bij rinkelen – heeft hij een andere set gepakt? Met onversterkte, welluidende stem begeleidt hij de rituelen.kinderen in de g oth kerk 

De kleine kinderen huppelen vrolijk voor de eerste banken, worden op schoot getrokken door een grotere broer, of gaan languit naast oma liggen. Zorgzaam legt iemand van de familie een dekentje over de peuter heen  – er is op gerekend. Er wordt regelmatig heen en weer gelopen en de mannen die af en toe naar voren komen om kaarsen te vervangen in schalen die gevuld zijn met zand, hebben geen liturgische kledij. Na vijf kwartier min of meer stil zijn gaan de kinderen bij de communie aan kop. Ze krijgen een stukje brood, maar wijn schenkt de voorganger niet. Ook niet aan de volwassenen overigens. Khalas, finished, het einde van de dienst. Iedereen groet ons, elkaar en gaat naar huis.

De E van EAPPI staat voor Ecumenical en wij als team Yanoun hebben geprobeerd dat in praktijk te brengen door gedurende ons verblijf hier vier verschillende kerken te bezoeken. Dat leverde telkens een bijzondere ervaring op! Elke verwachting die ik van een eredienst had, bleek niet te kloppen. Geen Engels in de Anglicaanse kerk of Latijn in de Latin Church, maar overal Arabisch, hoewel sommige priesters of dominees ons in het Engels welkom heetten. De liturgieën waren heel soms vertaald, maar het liedboek niet. Ook niet de paginanummers. De noten, ja die had ik kunnen lezen, maar te laat zag ik dat die van rechts naar links gezongen worden … Geen kerkorgels maar wel een elektronisch instrument, waarop de organiste de melodieën eenstemmig meespeelde. De kerkgangers spraken dikwijls hun waardering uit voor ons bezoek aan hun kerk en nodigden ons uit voor een kopje koffie na afloop. Een enkele keer zelfs thuis, zoals bij Karimeh, een gepensioneerde schooldirectrice, die prima Engels spreekt en zichtbaar genoot van het feit dat ze gastvrouw kon zijn. gr orthod kerk nablus fresco

Of er vandaag in de Grieks-Orthodoxe St. Mary is gesproken over de raketaanvallen over en weer tussen Israël en militante Hamasgroepen hebben we niet kunnen verstaan. Ook niet of er gebeden is voor de slachtoffers die wederzijds gevallen zijn, of voor de leiders van beide groeperingen. Weer terug in de auto reden we langs het checkpoint dat nog bezaaid lag met honderden hulzen van geluidsbommen en traangasgranaten van de protestdemonstratie van de vorige avond. Te oordelen naar het gereedstaande en aankomende militaire materieel, bereidde  het leger zich op een nieuwe confrontatie voor. “Oh my God,” zei Alex zachtjes. Zeg dat wel. Dan maar een soort van gebed in de auto. “Heer, geef wijsheid.”

Enkele positieve belevenissen op rij

5 februari 2013

Allereerst: het was leuk om na zoveel jaren even op bezoek te zijn in de kibbutz in het noorden van Israel, Sde Nehemiah.
Na al de jaren is het nu geen kibbutz meer, het is gewoon een dorp zonder specifieke collectieve samenlevingsvorm. De fabriek is er nog gewoon, de huizen zijn er zoals ze er waren, enkel dat er nu huizen worden bijgebouwd voor mensen die de grond en het huis particulier voor zichzelf kopen en bewonen. De nieuwe bewoners worden geen lid van zoiets als een kibbutz. Men zegt dat deze vorm van samen leven uit de tijd is. De gezamenlijke eetzaal is er nog, maar op vrijdagavond, bv, wordt daar niet meer een gezamenlijke sabbathmaaltijd gehouden.
Ik heb in 1978 als volunteer in de boomgaard geholpen met appels plukken. Een fijne tijd, jonge vrijwilligers van all over the world, ´s morgens vanaf 06h00 appels plukken, na de lunch een korte siësta (in de zomer is het boven de 30, 35 graden), daarna naar het zwembad en ´s avonds gezellig, muziek, film, bar, ... Wat wil een mens nog meer (als-ie jong is?).
Leuke herinneringen, al wandelend. En hartelijke ontvangst door enkele mensen van vroeger. Iemand zei dat ze dacht dat de Wereldraad van Kerken tegen Israel is. Ik heb dat kunnen ontkrachten. Het accompany-programma is kritisch naar alle partijen en zeker niet eenzijdig anti de staat Israel.

In de christelijke moshav NesAmmim (niet ver van Acco) heb ik op een avond voor de daar aanwezige vrijwilligers en gasten een inleiding gegeven over mijn ervaringen tot nu toe in het EAPPI-programma. Men is zeer geïnteresseerd; ik ben daar blij mee. En NesAmmim zelf heeft interessante programma´s rond trialoog tussen joden, christenen en moslims, met en voor mensen in Israel en ook voor gasten uit het buitenland. Zeer boeiend.

Een inspirerende ervaring is: de creativiteit te zien van de Palestijnen, hoe steeds weer diverse groepen nieuwe activiteit bedenken om op geweldloze wijze hun verzet tegen de bezetting vorm te geven. Al enkele keren eerder, op diverse plaatsen in Palestijns gebied, is er volgens zeer goed gecoördineerd plan, bij verrassing een zogenoemd Palestijns settlement, of dorp, gebouwd. Om symbolisch duidelijk te maken hoe Israel settlements bouwt (illegaal volgens internationaal oorlogsrecht) en tegelijkertijd de Palestijnen geen uitbreiding van dorp of stad toestaat -waar het buitengebied area c is verklaard-. Uiteraard bouwen de Palestijnen hun vrolijke, ironische settlement op grond dat in area b ligt, anders heeft Israel onmiddellijke aanleiding voor demolition-order: niet toegestaan, dus onderuit gehaald. Sommige media zijn kort op voorhand van de aktie ingelicht zodat ze er bij kunnen zijn, ook op het volgende moment als Israel toch tot gewelddadige ontruiming overgaat (want ze kunnen dit natuurlijk niet zomaar laten gebeuren, ook al zetten ze zichzelf vervolgens ´voor schut´ met hun excessieve geweld). Deze zaterdag waren we op bezoek in een dorp in de omgeving van Nablus en daar vernamen we van een contactpersoon dat hij net een telefoontje had gehad waarin hem verteld werd dat een derde vrolijke actie, zoals eerder die van Bab AlShams, op dat moment plaatsvond, in het buurdorp Burin. Toen we later gingen informeren, hoorden we dat de actie had plaatsgevonden op terrein van eigenaren in area b die een bouwvergunning hebben voor een huis, maar dat settlers uit de omgeving de feitelijke bouw steeds komen bemoeilijken.
Het alternatieve dorp, Bab AlManatir, Poort van Vrijheid, heeft het een uur uitgehouden, toen kwamen de settlers, van Yitzhar en Bracha,  en het leger om alles te vernielen en mee te nemen. De Palestijnse actievoerders hebben het er voor over dat met deze activiteit de aandacht gevestigd wordt op de bezetting van hun land. 

En dan nog het nieuws over de weg die Yanun verbindt met Nablus, langs Awarta. Zondagmorgen, we waren amper wakker, hoorden we het nieuws dat de weg die 13 jaar gesloten is geweest, na onderhandelingen weer geopend is. Met Ghassan, onze vaste chauffeur en vertaler en toeverlaat, gingen we naar Nablus. Prachtig, rijden op een weg waar we nog niet eerder waren geweest, zo dichtbij ons dorp. Een oude weg met gaten, met vele plekken zonder steen of asfalt; smal, wat we in NL een b-weg noemen, of minder. Met aan beide zijden velden met olijfbomen en groene planten (bijna voorjaar!) voor schapen.  En onderweg kwam een stoet auto´s ons tegemoet. De eerste auto´s waren van de gouverneur van Nablus en zijn gevolg. We stopten, vierden met elkaar dit moment. Enkele media waren ook present; een van ons team werd kort geïnterviewd, we kregen een blikje frisdrank gepresenteerd met een chocolade-biscuit. We waren allemaal enthousiast en blij. Veel mensen uit Awarta waren ook al op de weg, te voet, per auto, in groep; dichtbij Awarta ook met kinderen in wandelwagens. Niet voor niks, de omgeving is echt prachtig, mooie bergruggen, begroeid met allerlei bomen en planten. Wat hebben de mensen dit lange tijd gemist.

De volgende dag passeerden we de weg opnieuw en deze keer werden we tegemoet gereden door een militaire jeep en even verder stonden enkele settlers, met wapen en hond, midden op de weg. Ons enthousiasme was hierdoor wat getemperd. De settlers fotografeerden ons en een van hen vroeg ons waarvandaan wij komen. Hij bedoelde uit welk land, maar ik zei:  van Yanoun. Hij vroeg het nogmaals, maar ik zei weer: van Yanoun. En vroeg hem vervolgens: waarvandaan ben jij? Hij zei: van Israel. Dus ik zei: ah, uit Tel Aviv, of zo? Nee, zei hij, TelAviv is TelAviv, ik ben van Israel, van hier (met zijn vinger naar de grond wijzend; settlement Itamar ligt hier op de bergruggen boven Yanoun). Vervolgens gingen ze weg.
Even verder kwam weer de militaire jeep. Aan de soldaten vroegen we: de settlers die we net zagen, met hun wapen, lijken ons niet zo veilig, kan je hen van de weg wegsturen, want ze storen de vrije doorgang. Als antwoord kregen we: we hebben geen tijd van praten.
En weg waren ze.

Vandaag hadden we als internationals in ons huis in Yanoun de onverwachte eer van een spontaan bezoek van de gouverneur. En de eer van gastvrij onthaal, lunch met brood, olijven, thee, humus, yoghurt, kaas, ... is aan de dorpelingen. Dank heel hartelijk.
Morgen is een nieuwe dag.

Vloeken, ik heb dat gedaan, denk ik, op zondag

22 januari 2013

Vorige week nog werd ik gezegend, door lieve mensen, joods.
En ook de daaropvolgende week heb ik prachtige ontmoetingen gehad.

Met het Jerusalem-team was ik heel vroeg in de morgen bij Qalandia-checkpoint. Net zo beroerde situatie als ik in Bethlehem heb gezien. Vanaf vier uur groeit de lange rij van mensen die naar hun werk willen, in Israel. Zij hebben een permit, maar ja ze zijn allemaal potentieel gevaarlijk. dus is er een vernederend systeem om hen te controleren. Wat zeg je?, vandaag is de humanitarian gate ook open? Hoeveel scheelt dat, als je je bv met een gebroken arm door de smalle metalen poorten moet wurmen? Al wachtend, meer dan anderhalf uur in de rij, vertelt iemand dat hij al meer dan 25 jaar in Israel werkt en dat hij -nog meer sinds de muur- geen andere keus heeft. Derde-klas-inkomen, of nog minder, met lange reistijd, is meer dan niets. En je móet wel wat voor je gezin. In Palestijns gebied worden door de bezetter geen, of bijna geen investeringen toegelaten.  Het komt de nu ook zwakke economie van Israel uiteraard goed uit om goedkope krachten in de buurt te hebben.
Iemand anders vertelde nog dat de poorten de laatste tijd op vrijdag pas vanaf zes uur mondjesmaat opengaan; de dag dat moslims voor gebed naar Jerusalem willen gaan. Het EAPPI-team beschikt over een tel. nr. van een verantwoordelijke (de joodse vrouwen van Machsom Watch, checkpoint-watch hebben dat ook), dus ze kunnen informeren ´of er iets is´. Misschien helpt het?

Op voorstel van Peter Tomson (Brussel) had ik een ontmoeting, een verrassende, met een leraar joodse geschiedenis aan het Hartman Instituut. Ik kende hem niet en hij mij niet, maar Peter legde de link. Hij, Ishay, wilde graag weten wat ik als vrijwilliger in het EAPPI-programma doe (in de omgeving van Yanoun) en welke taken de andere teams hebben. Hij vindt zich zelf op dit moment niet zo actief op politiek terrein; wel is hij actief geweest in een organisatie van dienstweigeraars (Breaking the Silence). Hij vertelde dat hij zich hogelijk beschaamd voelt over wat de achtereenvolgende regeringen van Israel doen wat betreft de bezetting van de Palestijnse gebieden. ´De laatste jaren, waarin de extreemrechtse partijen ook in de regering zitten, worden er steeds openlijker en onbeschaamder, racistische, fascistische, nazistische besluiten genomen. Ja, in Europa komen deze extreme partijen ook op, maar ze zitten nog niet in de regering, zoals hier´.
Ishay zegt dat hij heel erg onder de indruk is van wat EAPPI doet. Hij zou graag een bezoek brengen aan de dorpelingen van Yanoun. Ik ga dit aan onze dorpsburgemeester Rashid voorstellen. 
Wat ons gesprek bij Ishay teweeg heeft gebracht, heeft hij aan Peter laten weten. Peter meldt: Ik vind het leuk om je te vertellen dat hij van het gesprek genoten heeft, een zeer goede indruk heeft van EAPPI en zelfs dat hij het avodat kodesh mamash vindt (hou je vast): “werkelijk heilige dienst”. Hij is niet heel erg orthodox maar wel een zeer groot kenner van de joodse traditie.

Fantastisch is het te weten dat er steeds wel initiatieven van mensen zijn die op creatieve wijze protest laten zien, laten weten, tegen de muur, tegen de inname-plannen van Palestijns gebied door Israel. Bijvoorbeeld, gewoon, maar toch bijzonder, iedere vrijdag een gezamenlijk gebed -op straat- van moslims, met symphatisanten, in de bedreigde wijk Silwan.  En op donderdag kon ik het gebedsmoment van Sabeel meemaken, gewone ´bevrijdingstheologie´; bijbelteksten proberen te verstaan tegen de context waarin je leeft. Heel inspirerend.
Dank aan de deelnemers in de kring, w.o. Naim Ateek.

In  Sheick Jarrah, een wijk in oost-jerusalem, wordt iedere week een stille demonstratie gehouden, van joden en palestijnen samen, tegen de aangekondigde afbraak
Hier is respons van voorbijgangers (vragen, discussie), dus heeft het zin. Het is echter een grote uitdaging om met nieuwe, creatieve, moedige acties te komen (zie bv BabAlShams, een Palestijns´settlement´, of nu ook: Bab Al-Karamah (Gate of Dignity)).
Van dergelijke initiatieven moeten ze het hebben.
Want, ja, ik heb ook gevloekt. Hartgrondig.

We waren eigenlijk op weg naar Nablus, naar de kerk.  En in de ´service´ van Ghassan, vertelden we als team aan elkaar wat er in de Jordan Valley gisteren en eergisteren gebeurd was en waar het team ook naar toe was geweest. In een bedouienen-nederzetting, genaamd Hamamat Al Maleh, was vrijdag alles overhoop gehaald door het leger. Tenten van de gezinnen, tenten van de schapen, alle voer-opslag voor de dieren; alle huisraad op een hoop gegooid ... Jullie moeten hier weg.
Het Internationaal Rode Kruis had daarna nood-tenten gebracht.
We hoorden vervolgens dat de volgende morgen het leger er weer was en alle tenten in beslag heeft genomen. De officier had er mee gedreigd dat als de dorpelingen opnieuw hulp zouden accepteren dat dan de dieren in beslag genomen zouden worden en dat de mannen gearresteerd zouden worden. We hoorden dit onderweg en besloten om direct weer naar deze berooide mensen te gaan. Wat konden we doen?
Er zijn. Op z´n minst. En dan bij wat je ziet verdomde boos worden. Eén grote bende. En de kinderen daar tussen, en de vrouwen, en de mannen met elkaar overleggend, ergens midden tussen de rest-spullen.
Sorry hoor, maar dit roept echt krachttermen op. Zoiets als: God verdoem ... de lui die dit aanrichten ...
Of mag je dit een roep om gerechtigheid noemen? Nee, toch niet.
Jawel, dat zit er wel in, maar de God van gerechtigheid om wraak vragen, klopt niet met Zijn/Haar aard. Dus, nee, de kunst is om creatief te blijven. We hebben aan de mensen ons krachtig meeleven betuigd, we hebben aangeboden om de nacht bij hen door te brengen, maar ze wilden niet ook ons in gevaarlijke situatie zien.

Creatief, moedig, krachtig, gastvrij, ze zijn het in alle omstandigheden. En ze zijn blij met onze steun. En wat wij kunnen doen, is het van de daken schreeuwen. Want boos zijn we ook op de Europese landen en op de US die maar niet krachtiger afstand nemen van de bezettingspolitiek. 
De staat Israel heeft recht van bestaan, zeker, en Israeli mogen ook grond kopen in een buurland en er gaan wonen en er een bestaan opbouwen, uiteraard. Maar dat is iets anders dan de bezetting van Palestijns gebied voortzetten en grond inpikken. Dat is zelfs bij internationaal oorlogsrecht verboden. Alle landen zijn daaraan gehouden. Veiligheid? Uiteraard. Zorg voor goede grensbewaking, op de groene lijn. (En zo kan ik nog wel even doorgaan.)

Gezegend

13 januari 2013

Het aangrijpende moment van deze week was in de synagoge, in Jerusalem, op shabbat, vrijdagavond.

Alle EAPPI-teams waren voor de midterm-orientation vanuit hun placement naar Jerusalem gekomen. We hadden begin van de week bv een ontmoeting met iemand van Efrat-settlement, Bob Lang. Hij was goed voorbereid om een sterk verhaal te vertellen; hij ontving ons in zijn huis; goede ontvangst. Hij vertelde dat in zijn toekomstbeeld van Israel (inclusief Palestijnse gebieden) een plaatje kan passen van -ooit- een Palestijnse minister-president. Democratie moet zo zijn, vindt hij. Wat wil een mens nog meer?
De volgende dag werd ik, samen met mijn Nederlandse compagnon Geert, ontvangen door iemand van het Belgisch consulaat. Deze vertegenwoordiger was zeer geïnteresseerd in het werk van EAPPI, het programma van de Wereldraad van Kerken (in België niet of nauwelijks bekend, omdat de RKkerk er niet bij betrokken is). Enkele vertegenwoordigers hebben mijn uitnodiging aangenomen om naar Yanun op bezoek te komen. Niet gek, toch!
Een zeer betrokken Israelische, joodse, moeder bood ons, inmiddels in Haifa verblijvend -in het gastenverblijf van de Carmelieten-, een insight-informatie-beeld over hoe gemilitariseerd de Israelische samenleving is (geworden). Over hoe haar oudste zoon dienst heeft kunnen weigeren en hoe zij de beweging NewProfile, voor civil-isatie van Israel begonnen is. Bijvoorbeeld: Militairen in het straatbeeld en militairen in reclame-spotjes op tv zijn zo gewoon, daar staat niemand meer bij stil. In het onderwijs wordt het kennelijk heel gewoon gevonden dat schoolklassen op bezoek gaan naar wapenbeurzen. New Profile promoot vormen van onderwijs waarin gezocht wordt naar niet-gewelddadige conflictoplossing.

De sneeuw die in Jerusalem viel, zijn we even ontlopen in Haifa. Toen we weer terugkwamen om naar de Kehilat Yedidya-synagoge te gaan voor de sabbatviering was nog niet alle sneeuw al weer weg; een plezier voor spelende kinderen.
De gemeenschap van de synagoge ontvangt regelmatig gasten op sabbat. Deze keer is dus de eer aan team 46. Mooie extra verrassing is dat gastgezinnen van deze orthodoxe gemeenschap hun sabbatmaaltijd willen delen met ons. In de synagoge is het vrolijkheid alom. Van begin tot eind, een uur lang, is het zingen in lichte melodieën, van gebeden en lezingen uit de TeNaCh. De mensen stralen vreugde uit om woorden van en over God te horen en mee te láten horen. 
Er is hier geen rabbi als vaste voorganger, wel is er iedere keer een voorzanger (bij toerbeurt, mannelijk, ouder dan 12 jaar) en een vrijwilliger (ook bij toerbeurt, man of vrouw) die een korte toespraak houdt.  Onze gastvrouw Rachel vertelt later op de avond dat zij meedoet in een groep vrouwen die bijbelstudies voorbereidt en uitvoert; ze noemt zichzelf feministe.  Ze vertelt ook dat hun kinderen op sabbat altijd komen, maar dat zij het zingen aan tafel na het eerste lied verder aan hun ouders overlaten. Ook seculiere joden, zo verzekert men ons, vieren op een of andere manier sabbat-maaltijd.

Onze gastheer en -vrouw hebben ook nog twee vriendenparen uitgenodigd. Opvallend: ze zijn allen afkomstig uit de VS -vier a vijf jaar geleden-. Ze spreken, ook in de synagoge, Engels met elkaar. Zij willen graag dat het conflict Israel-Palestina snel opgelost wordt; liefst via de zogenoemde twee-staten-oplossing. ´Maar of dat ook lukt, of nog realistisch is, is maar de vraag´, zeggen ze.
Onze gastvrouw werkt in een ziekenhuis in Jerusalem en ze zegt dat zij in haar werk met ook Palestijnse patiënten, wil laten zien dat er ook gewone, aardige, Israelis bestaan. Ze vindt de Palestijnen vervolgens wel ondankbaar ´want we hebben hen nu toch land teruggegeven (door de settlements uit Gaza terug te trekken), waarom komen zij ons dan nu niet tegemoet, met onderhandelingen?´ Waarop ik niet kan nalaten te vragen: maar Israel had het toch niet als kado ontvangen, ze had het toch ingenomen!?

Nog even terug naar de bestuursvoorzitster die ons ontving, Debora Weissman. Zij heet ons als EAPPI-teams van harte welkom in hun synagoge en ze vertelt dat ze als deelneemster in internationale gesprekken van joden en christenen het programma van de Wereldraad van Kerken heel goed kent ´en dat ze ons werk van harte alle zegen toewenst´.
Spontaan ´schoot ik vol´, een schok ging door mijn lijf.

Dank je wel !, namens ...

Wat doe ik hier?

6 januari 2013

 Deze week kreeg ik grote twijfels bij wat we hier betekenen. t Zal wel te maken hebben met dat we halverwege zijn.

Het is heel druk, we gaan van hot naar her, van de militaire rechtbank naar een brutale tussenkomst van settlers (vrouwen) tegen een boer die zijn land ploegt -waarbij de militairen eerst toekijken en vervolgens traangas gooien naar de dorpsbewoners die komen om hun medebewoner te ondersteunen. We gaan naar een dorp waar middenin de nacht een auto in brand is gestoken en waarbij op de muur van het huis aanduidingen in hebreeuws/ivriet zijn achtergelaten die duidelijk maken aan de Palestijnen en aan de Israelische regering dat extreme settlers wraak nemen tegen een gerechtelijke uitspraak. Betreffende uitspraak -waarvan er heel af en toe die een van het gerecht komt- zegt dat een illegale outpost van een settlement ontruimd moet worden. De settlers weigeren dit en zetten met hun ´price-tag´ druk op de regering en nog meer op de Palestijnse bevolking, namelijk dat ze nog meer grond in bezit zullen nemen, dat ze zeker niet terug zullen trekken. (Over de praktijk van price-tag is een goede documentaire hier te vinden: http://www.youtube.com/watch?v=5mdjLF_xAsg )
We gaan naar een dorp waar net nieuw aangeplante olijfbomen weer uitgerukt zijn en gebroken door settlers, in de nacht en vroeg in de morgen. De bomen waren -na een eerdere vernieling- geplant met hulp van Rabbis for Human Rights, vorige week. 

We gaan niet (!) ´s avonds naar een dorp waarvandaan we van een familie het verzoek krijgen om te komen vanwege een settler-brutaliteit, stenen gooien om huizen te beschadigen. Eventueel zouden we kunnen overnachten bij de familie. We melden dit verzoek aan ´the office´ in Jerusalem en even later, nadat zij bij hun contacten ter plaatse geïnformeerd hebben, zeggen ze ons dat we beter niet gaan, vanwege risico van onoverzichtelijk geweld in het donker (militairen die geen onderscheid zullen maken tussen lokale en buitenlandse burgers).  De volgende dag gaat ons team om de situatie ter plaatse op te nemen. Vele beschadigingen zijn te noteren, aan huizen en aan de geest van de mens. Men was ook teleurgesteld dat wij niet protective presence op het moment-zelf konden bieden. Begrijpelijk, wij vonden het zelf ook heel spijtig.

In het dorp Yanun voelen we de settlers dichterbij komen; sluipend, langzaam. We horen een bulldozer bezig, net achter de bergtop, om -waarschijnlijk- de bouw van een volgende grote kippenschuur voor te bereiden, op wat nu nog een outpost is. Itamar-settlement is overigens de grootste leverancier van biologische eieren in heel Israel. We zullen echter in de winkel op de labels niet vermeld zien dat de eieren komen van een farm in de Westbank -die volgens internationaal recht illegaal is-. 
De kleine Yanun-gemeenschap lijkt het gelaten te laten gebeuren; hoewel ... van iedere verandering worden foto´s gemaakt en worden de ondersteunende organisaties op de hoogte gehouden.

Ongeveer op de helft van onze waarnemerstijd heb ik nog twee vrije dagen; ik heb er behoefte aan. Ik neem ze op in Jericho. Je weet wel, de stad die -ooit- door Jozua en zijn stammen veroverd werd terwijl die onneembaar zou zijn. Centraal in de huidige stad is een mooi plein met een fontein in het midden, waar de mensen in de jonge avondkoelte hun dagelijkse ontspanning vinden. Eromheen rijden de vele auto´s hun zeven rondjes, de hele dag door is er drukte van je welste. Aan het plein en aan de uitvalswegen -naar Amman, naar Jerusalem, naar Hebron, naar Nablus- zijn vele bedrijfjes, winkels, restaurantjes te vinden. Toeristisch, jawel daar mag ik in het EAPPI-programma ook oog voor hebben, is Jericho interessant, hoewel de buitenlandse bezoekers tegenwoordig alleen even snel met een bus vanuit Jerusalem komen kijken en weer terug rijden. Binnenlandse, Palestijnse, bezoekers vinden er in deze wintertijd prettige, warmere temperatuur (in de zomer zal het er snikheet zijn).

Twee nogal met elkaar strijdige ontmoetingen had ik hier. Een met een man die zich aan mij presenteerde als ´vriend´ en zei dat voor mij te willen zijn op deze dag en een met een andere man die er gewoon even voor mij was.
De eerste bood aan mij -als bijverdienste- te willen gidsen, o.a. naar de berg van Jezus´ verleiding. Ik nam het aanbod aan, we zouden een bepaald bedrag overeenkomen. Eerst nam hij me mee naar zijn huis, even buiten de stad. Een goed buitenhuis; hij vertelde dat hij ook in Jerusalem een huis/zaak heeft en dat hij in Berlijn is geweest en in Antwerpen, o.a. En en-passent vertelt hij dat hij ook voor de PA werkt, de Palestinian Authority. Hij is een bekende, zo blijkt, de mensen onderweg groeten hem. We drinken thee en hij vertelt dat hij pas grootvader geworden is. Dan vertrekken we naar de kabelbaan die hoog naar de berg van de verleiding leidt. Alvorens een ticket te kopen gaan we een shop binnen; hij heeft daar connecties waardoor hij voor mij een goede prijs kan bedingen. (Waarom had ik het gevoel dat hij behalve vriend voor mij, ook vooral vriend voor zichzelf was -met ook eenzelfde shop-? En waarom had ik het idee, achteraf, dat hij een van de P A ´s zou kunnen zijn over wie we van gewone dorpelingen horen dat ze heel wat van hun politieke vertegenwoordigers niet meer vertrouwen? ´Ze zitten op zetels die hen grote voordelen bieden en die ze niet meer willen opgeven. Maar of ze ons vertegenwoordigen en of ze onze vriend zijn, of zelfs maar zouden kunnen zijn, valt zeer te betwijfelen´.)
En wat was hier de verleiding waarvoor ik bezweken ben?

Goed. Ik wilde nog een kijkje nemen bij de Allenby-brug naar Jordanië. Bleek dat niet te kunnen, volgens de Israelische grens-militairen. Terug naar Jericho dus, maar wel vlug, want er kwam me toch een donkere lucht opzetten! Ergens in de verlatenheid tussen de stad en de Jordaan staande terwijl het hard gaat regenen, is het fantastisch als er een vrachtwagen stopt die me een lift aanbiedt. Hoog in de cabine geklommen met mijn bagage, droog, krijg ik spontaan van de chauffeur te horen dat hij drie van deze trucks heeft en dat hij tevreden is over de hoeveelheid werk die zijn klanten hem gunnen. He, he, gewoon een eenvoudige mens die vertelt dat hij blij is met zijn vrouw en kinderen, dat hij een redelijk goed leven heeft.

Na allerlei twijfels is het vervolgens op deze zondagmorgen in Jerusalem goed om in de kerk te zitten; dat wil zeggen, in het hotel in de lobby zittend, vind ik op internet een link naar een conferentie over christen-zijn in Palestina (Christ at the Checkpoint), met een opname van een programma-onderdeel van sterke jonge vrouwen-kandidaat-dominees. Inspirerend!
Zie: http://vimeo.com/38675537   Palestinian Women in Ministry.

Zo, ik ben er weer bij. Jullie ook, hoop ik.

Het gebeurt in Betlehem!

29 december 2012

Vroeg in de morgen van Kerstdag, om 05u30, ... gingen we op weg, van Betlehem naar

Jenin, naar de tweede zitting van de militaire rechtbank tegen zes gearresteerde jongens van het dorp Qaryut. Na afloop hebben we vooral meer vragen omtrent de gang van zaken; bv. de security-gards kunnen gewoon aan de ouders gesprek met hun zoon weigeren; noch de rechter zegt hier iets tegen, noch de advocaat. Maw wie is hier de baas, de rechter of de security?  In de namiddag gingen we nabij Jenin naar een sprankelend initiatief van Palestijnen: het Canaan Fairtrade bedrijf dat o.m. olijfolie produceert en die succesvol exporteert, o. a. naar België en Nederland.

De volgende dag ging ik weer naar Betlehem; voor een driedaags bezoek aan het EAPPI-team daar, om mee te maken wat zij aan dagelijkse taken te vervullen hebben. De volgende morgen, om 03u45, ging ik met het team naar het checkpoint op de weg naar Jerusalem, om te zien hoe de mensen die naar hun werk gaan daar behandeld worden. Om op tijd op hun werk aan te kunnen komen, staan de mensen dus zo vroeg in de rij. De militairen hebben echter veelal de vrijheid, zo lijkt het, om wel of niet alle vijf gates te openen, of met elkaar te babbelen, of een dutje te doen, ... (Ook Israelische vrouwen, MachsomWatch, controleren deze praktijk.)

In de namiddag heeft het team een afspraak met Mohammed O., van de Water & Milieu-Ontwikkeling Organisatie, lid van Friends of the Earth Middle East. Hij brengt ons naar een zo prachtig uitzichtpunt!; over berghellingen met vele kleine olijfboom-terrassen, met beneden een idyllische vallei. Hier dwars doorheen is ´the wall´ gepland. De terrassen hebben een eeuwen oud water-beheer systeem. Dit historische systeem wordt dus bedreigd en de bewoners/bewerkers, producenten van olijfolie, dreigen hun bron van inkomen te verliezen.
En waarom? Omdat ze terroristen zijn, vermeende, potentiële, terroristen -allemaal, die Palestijnen-.
Onze gastheer Mohammed is hier geboren en opgegroeid en nu is het zijn levenswerk om deze plek te behoeden. Via het gerecht proberen ze met alle macht om de muur hier tegen te houden.

OK, volgende dag: Ik heb een afspraak gemaakt met de man die ik in augustus ontmoet heb op de Kerk-en-Milieu-conferentie van ECEN, in Elspeet (NL). Simon is de directeur van het Milieu Educatie Centrum, van de Lutherse kerk hier vlakbij Betlehem. Je moet hier echt komen kijken als je naar Palestina en Israel komt, voor een wandeling, voor vogelspotten, voor een bijzonder hoopvol project.

Vandaag een ´politieke´ dag: wandelend door het oude stadscentrum, door de straatjes met vele kleine winkels, ontkom ik er niet aan om plaats te nemen op een stoel van een winkelier, thee te drinken met hem en zijn oom en te praten over de huidige toestand. Over de toestand van het land, van de omringende Arabische landen, van de bezetting, de internationale steun aan Israel, de economische onbalans tussen rijk en arm. ´Het moet misschien wel eerst nog erger worden voordat de echte (arabische) revolutie uitbreekt´, vreest de oom. ´En Israel zal dan, in de diepste economische crisis -met ook velen in armoede- weten dat ze weldegelijk deel uitmaakt van de Arabische wereld´.

Volg je deze kerst-boodschap? In de namiddag was er de vrijdagse geweldloze demonstratie in al Masara. Ja, tegen de geplande bouw van de muur door dit dorp. Vervolgens, in nog een dorp, een katholiek politiek middaggebed-in-het-openbaar nabij Cremisan. -Waartegen denk je?- En daarna, bij het begin van de avond, terug in Betlehem bij de muur, bij het checkpoint, een gebed-al-wandelend om vergeving van onze zonden. Bij de muur, zoals gezegd.

Ja, het gebeurt in en nabij Betlehem: de blijde boodschap. Wie oren heeft, hore, wie ogen heeft, zie.

Hoop en vrede

21 december 2012

Zo, ik had ns een paar dagen vrij. Vanaf het checkpoint Za´tara in een ´service´ gestapt op weg naar Jerusalem en Betlehem.
Ik voel nu pas hoe het is om geheel zelfstandig, alleen, op pad te zijn. Tot nu toe in groep, in de bus, in de gezamenlijke taxi reizen; tot nu toe in groep beslissen wat we op een dag doen, wat we eten; wie wát doet, etc.
Nu ben ik op mezelf aangewezen. Zoals het was, heel lang geleden, toen ik liftend van Nederland naar Griekenland ging -door Duitsland, Oostenrijk, Joegoslavië- om uiteindelijk naar Israel te vliegen. Een prachtige vrije tocht was dat. Nu, zoveel jaren later, voel ik me weer ´op mijn gemak´, elk moment vrij om te kiezen: ja, dank je wel, ik laat me graag uitnodigen door gastvrije mensen voor een ontmoeting bij een glas thee, gewoon op straat aan de voordeur; een half uur, een uur, maakt niet uit, gewoon een prettig contact.
En in gedachten kwam weer de vraag terug van ook heel lang geleden, van mijn familie en vrienden en dorpsgenoten: Waarom doe je dit, waarom ga je weg, waarom ga je iets doen wat wij ons niet kunnen voorstellen te doen? Je gaat zomaar in een vreemde stad wonen, je gaat zo ver op reis, je gaat risico´s nemen, je gaat ander werk doen, je gaat ...?

En ja, waarom doe ik dit, naar een conflictgebied gaan; ik ben toch geen journalist, ik ben toch geen beroepsmilitair die er voor kiest om uitgezonden te worden, naar Afghanistan, bv? En trouwens, waarom doen díe dat??
Om met verhalen te kunnen terugkomen? En zitten mensen-thuis daar dan op te wachten? Ben ik het die de verhalen zodanig zal kunnen brengen dat de mensen-thuis ze zullen verstaan en nu gevolg zullen geven aan de roep om te zorgen dat de bezetting zal stoppen?

Een antwoord dat ik nu heb op die vraag is de bemoedigende ontmoeting die ik in Bethlehem had met  de ´development director´ van het Arab Educational Institute aldaar. Al vele jaren, tientallen, is hij -komend uit Nederland- in deze bijzondere stad. Hij is getrouwd met een Palestijnse, ze hebben samen twee kinderen, ze leven hun leven nabij de scheidingsmuur tussen Israel en Palestina. In het Sumud-verhalenhuis, vlakbij het graf van Rachel dat aan de andere kant van de muur ligt, bieden ze gelegenheid voor het delen van levensverhalen, van levens die beïnvloed zijn door de muur.
Inmiddels kan iedereen sommige van deze indrukwekkende verhalen lezen. Want ze zijn op de muur bevestigd, naast graffiti, schilderingen, gedichten. Eigenlijk moet je voor alles wat je op de muur wil bevestigen een ´permit´ aanvragen, dus ook voor iedere spijker waarmee je iets wil bevestigen, zo verteld Toine, maar de militairen die vanuit wachttorens alle beweging bij de muur in de gaten houden, hebben toegelaten (o, wonder) dat de borden met de verhalen bevestigd werden.
Nu komen bussen met toeristen hier langs en de mensen stappen langs de muur om de verhalen te lezen. 
Op deze site kan je een impressie vinden: www.aeicenter.org 

Val ik je lastig, als de zoveelste -waar je eigenlijk geen zin in hebt-, met de feiten over dit conflict? Ja, misschien wel. Ik val mezelf ook lastig, merk ik, door hier dingen te doen die ik thuis nog niet gewoon was te doen; en dat levert mij hoop op -door de bovenvermelde ontmoetingen-, maar ook wanhoop. Want naar een militaire rechtbank gaan om daar een farce-zaak mee te maken tegen zes gearresteerde jongens is niet om vrolijk van te worden. Na de arrestaties, midden in de nacht door militairen uit je huis gehaald, zonder opgaaf van reden, en opgesloten worden zonder aanklacht, terwijl je familie niet weet waar je bent heengebracht, heeft een advocaat kunnen achterhalen dat ze in detentie zijn in afwachting van een eerste voorgeleiding.
OK. Bij die eerste voorgeleiding mogen wij als buitenlandse waarnemers deze keer aanwezig zijn. De familie is ons dankbaar dat we er zijn. Zij en wij reizen uren om binnen het betreffende militaire kamp deze voorgeleiding te kunnen meemaken (wel eerst door een checkpoint). Per persoon zijn er vele militaire figuren aanwezig om te zorgen dat dit moment in de rechtsgang naar de regel wordt uitgevoerd; zodat er geen fouten gemeld kunnen worden. Maar de farce is vooral dat er geen aanklacht is, enkel aanwijzing, dat ze stenen gegooid hebben, bij een confrontatie met settlers, of bij een demonstratie -waarbij militairen met traangas en met geluidsbommen geschoten hebben-. In een warrige vertoning beslist de rechter dat de jongens, een voor een, voor nog 8 dagen vast moeten blijven om de aanklager tijd te geven om meer aanwijzingen te verzamelen om een zaak te kunnen formuleren. Als dan een veroordeling volgt (na eerst nog een tweede voorgeleiding volgende week, met weer verlenging van detentie), kan dat gevangenschap van 6 of 7 maanden betekenen (voor het gooien van stenen!). Dus, geen school, geen examen, geen werk,  ...
Ja, moet je ook maar geen stenen gooien! Tegen militaire bezettingsmacht kun je toch niet op.
Ik heb overigens de ogen gezien van de vaders en de moeders; ze mochten heel even, op een afstand, met gewapende militairen ertussen, een woord met hun zoon spreken. Kan je het je voorstellen?!

Komende maandag zal ik in Bethlehem, heel speciaal, de Kerstnachtdienst meemaken. Christus wordt geboren, ik zie er naar uit.

Een bezetting, hoe lang kan die duren?

11 december 2012

Hoe lang kunnen gewone bewoners van het land dat verduren?
Ik heb het zelf niet meegemaakt; ik ben van na de oorlog -en dat wil ik graag zo houden-. En het is nu toch hier dat ik me probeer voor te stellen hoe het was in Nederland en in België, toen Duitsland de bezetter was.
Hoe lang duurt het voordat je als gewoon burger samen met je dorpsgenoten, of met je collega´s, gaat samenzitten om te bezien wat je kan doen tegen de bezetting. Na 5 jaar was de bezetting voorbij, met hulp van buitenaf.
In de Westbank duurt de bezetting nu al 45 jaar. En het is niet alleen dat er militaire controle wordt uitgeoefend door de bezetter -vanwege gevaar door ´het verzet´-, het is ook: vestigen van bezettende burgers in settlements. Bv de burgers van Duffel en van St Katelijne Waver worden verdreven van hun land en van hun dorp, ze zoeken maar verblijf in Mechelen. En vanuit Koekange en Hollandscheveld is er wel in Hoogeveen plaats te maken. Want een nieuwe vestiging wordt vanuit Duitsland opgezet om er een eigen nieuwe stad op te richten.

Probeer het je voor te stellen.
Onrealistisch? Niet eerlijk om het op deze wijze voor te spiegelen?

We waren in het dorp Urif, een dorp waar iedere shabbath wel iets gebeurt, vanuit het settlement van Israeli bovenop de berg. Op hun vrije dag -waarop ze zich vervelen, zo lijkt het- zoeken ze graag een verzetje, tegen de beneden in het dorp wonende Palestijnen. Vanaf de top van de berg begint een drietal settlers, met een wapen in de hand, zich te laten zien aan ´beneden´ door een stukje de berg af te dalen, en dan weer even iets terug naar boven te gaan, totdat ze merken dat de mensen-beneden hen zien, dan gaan ze verder naar beneden. En ook zie je dan dat er militairen in beeld verschijnen. De mensen, vooral jongeren, in het dorp reageren door zich te verzamelen en op enkele plaatsen de berg op te gaan, een stukje. Als de settlers bijna beneden zijn, komen de militairen naar de voorste linie en hopen dat de dorpelingen zodanig uitgedaagd zijn dat die ´iets´ doen waarmee de militairen motief hebben om het dorp in te komen en mogelijk iemand op te pakken. De settlers gaan terug naar boven.

We zagen dit gisteren gebeuren toen we bij onze contactpersoon op bezoek waren. Vanaf het platte dak-terras van zijn huis kan je goed zien wat er gebeurt. Het kat-en-muisspel ging enkele uren voort. Echt belachelijk. Wij als buitenstaanders benoemen het nog als een spel, maar het is dom-serieus, vanwege dat er wapens en dus machtsongelijkheid aanwezig is. Voor de dorpelingen is het frustrerend, uitdagend, beangstigend, met algemeen uitzicht op groei van het settlement en nog meer in het nauw gedreven voelen.
Onze gastheer en -vrouw en hun familie en hun buren en veel dorpelingen kunnen echter nog steeds ook wel lachen, met ons erbij als ´de internationals die protective presence bieden´. 
Deze keer zagen de militairen reden (?) om enkele geluidsbommen en traangasgranaten tussen de jonge dorpelingen te schieten. Dezen trokken zich terug, met wel enkele stenen te gooien. Wellicht doordat we duidelijk zichtbaar aanwezig waren, we konden de jonge soldaten -18, 19 jaar- in de ogen kijken, zo dichtbij, hebben ze geen arrestatie uitgevoerd -deze keer-.
Maar nogmaals, het lijkt een spel uit verveling op de wekelijkse rustdag, dag des Heren (?).
En de militairen waren vast jaloers op ons, want ze konden zien dat wij op dat dak ieder kwartier, of half uur, thee of koffie kregen van de gastvrouw. Gastvrijheid, onder alle omstandigheden.
 
Het  Israelische leger hoort in dit gebied iedereen te beschermen die hier verblijft of woont (volgens internationaal humanitair recht), maar het is duidelijk dat ze steeds de settlers beschermen. (Hier hoef ik echt geen citaat van iemand anders te gebruiken, we zien het gewoon met onze eigen ogen gebeuren.)

We gingen, net als vorige week zondag naar Nablus, om ons ook in de kerken te laten zien. Deze keer de katholieke kerk, met een traditionele liturgie, in het Arabisch, niet in het Latijn.
Daarna op bezoek bij Project Hope, een ngo die ook vanuit Belgie en ook uit meerdere landen vrijwilligers krijgt die willen bijdragen aan bv lessen Engels of Frans, of creatief of sociaal, voor kinderen en jongeren in de dorpen rond Nablus. We hebben kennis gemaakt met Hakim, een boeiende persoonlijkheid; hij is de hoopgevende coördinator. Hij zegt: ´De enige taal die Israel verstaat, is die van kracht (´force´); zij gebruiken gewapende macht. Wij gebruiken vanuit ons project ook force, maar wel geweldloos´. In Brussel is de SCI de partnerorganisatie, in Nederland is dat Kerkinactie.

Naast deze hoopvolle geluiden horen wij als waarnemers om ons heen ook stemmen van mensen, van de ouderen met name, die hun vrees verwoorden dat de jongere generatie de bezetting niet meer kunnen verdragen en andere middelen van verzet zullen  gaan gebruiken.
Ik hoop maar dat er internationale druk zal komen om de bezetting spoedig te beëindigen.

Buren van elkaar?

5 december 2012

Je gaat er bij staan, kijkt er naar, voelt verontwaardiging, schudt je hoofd ... en gaat weer verder met je eigen -ook- moeilijke leven
Hier moest ik (na afloop) aan denken nadat ik gisteren aankwam bij het gezin dat net hun huis vernietigd kreeg door militairen. In gedachten verplaatste ik me toen naar een ver-weg-positie, in België bijvoorbeeld, of in Nederland.
Er zijn heel wat mensen die de gedachte krijgen: waarom gaan ze dan ook hier wonen?
De oorzaak dus bij de slachtoffers-zelf leggend.

Je zal er maar zitten, op een steen, naast de resten van wat net nog je huis was. We zien een vrouw, verslagen, we zien een man, voor zich uit starend. We zien matrassen, een bed, een tv, allerlei huisraad, en enkele behulpzame buren die een en ander met een plastic zeil afdekken. Het gaat regenen over enkele minuten, ieder kwartier een plensbui. Onze chauffeur Ghassan zegt: ze (the army) weten heel goed welke dag ze kiezen om het de mensen moeilijk te maken.

Wat kunnen we doen? Eerst er net zo verslagen bij staan. Verontwaardiging voel ik opkomen. En dan is er wat te doen. Het Internationaal Rode Kruis heeft een tent gebracht; die gaan we opzetten. En al doende horen we wat er gebeurd is. De militairen zijn al weer weg, ze hebben hun taak snel uitgevoerd. Ze kwamen met een bulldozer, hebben met enkele burger-´vrijwilligers´ (die er voor betaald worden) de voornaamste huisraad buiten gezet en vervolgens de kamer en het toilet omver geschoven; gemakkelijk gedaan. En vervolgens moest de constructie die diende om het hooi voor de schapen te beschermen tegen de regen, het ook nog ontgelden. De commander-in-chief had gezegd: ik ben hier het gerecht; op het resultaat van de klacht die nog onder de rechter is, over een aangekondigde huisvernieling, hoef ik niet te wachten.
Kletsnat-wordend van de regen gaan we door met het opzetten van de tent. En dan is er koffie, of thee, gemaakt bij de buren, want gastvrijheid is hoog in het vaandel, onder alle omstandigheden.
Twee internationals van ISM, International Solidarity Movement, komen ook aan, om te helpen. En dan brengt het Rode Kruis nog een tweede tent.
Een paar uur later ... gaan wij naar ons huis in Yanun en blijft het berooide gezin achter, met hun schapen, ´in het veld van Efrata´.

In België en in Nederland worden ook -steeds vaker- gezinnen uit hun huis gezet, omdat ze huurachterstand hebben, bv. Hoewel dat wel heel iets anders is, uiteraard. En wat doen de buren dan? En wat doet de gemeente? Of wat doet de kerk?
Hoofdschudden en weer verder gaan ...?
´Wat kun je anders?´
O, jawel, het kan anders. Mensen zijn niet voor niks ´buren´ van elkaar.

Wennen, nou ja ?

3 december 2012

Wennen aan bezetting. Hoe doe je dat?

Zo, het begint een beetje te wennen nu. Ons nieuwe huis is zo ongeveer op orde. Vandaag ben ik in het dorp aanwezig, samen met Anne uit Noorwegen, terwijl de andere teamleden een bezoek brengen aan de Jordan Valley.
Het rustige, ogenschijnlijk zo vredige dorpje doet me, tijdens een wandeling en een ontmoeting met een herder van het dorp, denken aan vroeger, aan het dorp waar ik geboren ben. Bij ons op de boerderij en bij andere families in het dorp heb ik toen nooit iets vernomen van hoe de bezetting had doorgewerkt in het doen en het denken van de mensen die de oorlog hadden meegemaakt; er werd niet (meer) over gesproken. Gaan demonstreren, b.v., dat was niet (meer) aan de orde.
Hoe de bezetting hier, nu impact heeft, voel ik ´aan den lijve´. In ons kleine dorpje Yanun en in de andere dorpen hier in de omgeving van Nablus.
We zijn naar het dorp Qaryut gereden om daar bij een demonstratie te zijn die mensen in dat dorp iedere vrijdag houden bij een afsluiting, een roadblock, op de weg die aansluit op de weg naar Ramallah. Het zijn de settlers van een grote nederzetting (Eli) die samen met de militairen deze roadblock hebben neergezet, omdat ze links en rechts van de weg de velden van de dorpelingen willen confisqueren. Officieel wordt die bedoeling door de settlers ontkend, maar het is wel precies in deze omgeving dat het settlement Yizhar ontwikkeld is en zich verder uitbreidt, waar Rabbi Yitzhak Shapiro verblijft/woont. Deze rabbi is hoofd van de Yeshiva (religieuze school), die in 2008 het boek publiceerde ´The Kings Torah´. Hierin geeft deze rabbi theologische ´verantwoording´ voor het doden van niet-Joden die Israel mogelijk bedreigen, ook kinderen.
De weg-afsluiting heeft ook als effect dat de mensen voor hun werk, in Ramallah, bv., een heel eind moeten omrijden. De dorpelingen demonstreren iedere week en krijgen tot nu toe voor mekaar dat de block even weer wordt opgeheven, omdat ze ook steun hebben van goede juristen en van internationale waarnemers. Maar een week later wordt de block weer neergezet.
Deze keer was er dus weer een demonstratie gepland; we werden gebeld en gevraagd om er bij aanwezig te zijn en te rapporteren wat er gebeurt. Onze verslagen worden gebruikt door de UN en door de ICRC (Rode Kruis).

Het was lang geleden voor mij dat ik in een demonstratie meeliep (hier als EA niet ´meelopen´, maar als international beschermend aanwezig zijn). Het was pas veel later in mijn (jonge) leven dat ik er toe kwam om te demonstreren, in dat geval tegen kernwapens. Deze keer was het een demonstratie met traangas en geluidsbommen van de militairen. En vanaf een hoog uitkijkpunt keken settlers (ook gewapend!) mee.
De dorpelingen hebben het traangas goed doorstaan, maar ze waren verontwaardigd dat er bij de afsluiting zelfs geen moment gegund werd voor een discussie; wat vorige keren nog wel was. Nu werden ze meteen teruggedreven, zonder dat ze ook maar enige bedreiging van zins waren.
En politie-ingrijpen in Nederland en België bij een vreedzame demonstratie is nog wel iets anders dan militaire overmacht hier in de Westbank.

Ik ga nog even door in dit bericht, want in korte tijd is er veel wat vermeldenswaard is. Volg je nog?

We gingen op bezoek bij twee moedige vrouwen en hun gezin die beiden in hun dorp geweld van settlers en van militairen te verduren hebben. Ze wonen beiden in dorpen die omringd worden door settlements (nederzettingen van Israeli); settlers zijn lastig speciaal voor hen doordat dat hun huis enigszins apart staat, hoger, op enige afstand van de andere huizen in het dorp en daardoor dichterbij de settlements. Van de een hoorden we dat settlers vaak naar beneden komen, de berg af, om olijfbomen te beschadigen en zo het leven van deze boerengezinnen moeilijk te maken, nadat eerder al land van hen werd afgenomen om toe te voegen aan de nederzetting. Van de andere hoorden we dat settlers vaak naar haar huis komen en het met stenen bekogelen en beschadigen en zo haar en de kinderen angst aanjagen. Beide vrouwen blijven met hun gezin sterk in hun standhouden tegen de bedreigingen.

We waren in de middag net bij de tweede vrouw vertrokken, toen we een telefoontje kregen van een contactpersoon in een derde -nabij- dorp. Er zouden settlers samen met militairen een huis omringen en die met stenen beschadigen, terwijl het gezin binnen dit in angst doorstaat (nou ja). Toen we in het dorp aankwamen was dat geweld van settlers net afgelopen. Militairen waren nog wel in het dorp, met een jeep en in flink aantal. We zagen dat ze een jonge jongen van 16 jaar arresteerden en dat ze in de straat op weg liepen naar hun jeep. We liepen rustig naar hen toe om ons te laten zien en te doen bemerken dat er internationale waarnemers aanwezig zijn. Op het moment dat we in dezelfde straat waren, bleek dat ze een tweede jongen gearresteerd hadden en dat familie achter hen aanliep om arrestatie te voorkomen.
Toen de militairen ons zagen, en wij dichtbij hen kwamen, zagen we dat het vooral jonge jongens zijn (18 jaar ongeveer) die zich machtig voelen met hun wapen aan de schouder; maar toch leek het er op dat internationale waarnemers hun houding doen verbeteren. Niet dat we de arrestatie hebben kunnen voorkomen, maar de dorpelingen toonden zich dankbaar dat we getuigen waren. We hebben hen een advocaat kunnen aanbevelen. Die zal voor hen achterhalen waar de militairen de jongens naar toe hebben gebracht en hij zal hen proberen vrij te krijgen. Een motief voor de arrestatie is niet gegeven, maar we denken dat het ´spelletjes´ zijn om te pesten; meer nog sinds de stemming in de Verenigde Naties. Maar echt kinderspel is dit niet.

Als EAPPI-team moesten we vervolgens thuis een rapport opstellen en versturen aan het kantoor in Jerusalem. Veel indrukken !

Inch Allah

29 november 2012

Ik wil met u mijn motivatie delen, mijn verwachtingen, mijn hoop en mijn vertrouwen (geloof).

En ik zal het doen door te vertellen wat ik in deze dagen herkende in de uitdrukking die ik vele Palestijnen hoor zeggen, namelijk ´Inch Allah´.

Deze twee woorden staan in de protestantse kerken in België en Nederland bekend als het Latijnse ´Deo Volente´. Maar wat me opviel hier - na het horen van Inch Allah - is dat wij in Nederland en in België - een ander begrip hebben van deze expressie.

De meeste protestanten die ik in mijn omgeving ken, kennen Deo Volente als: als God wil... Bijvoorbeeld: als God wil dat we opnieuw zullen ontmoeten. Maar nu ik Inch Allah hoor, heb ik het gevoel dat dit voor de mensen-hier betekent: als God wil; dus: wanneer het zijn tijd is, zal vrede zal komen.

Dus het is niet een vraag of God vrede wil, of God wil dat we elkaar weer zien, maar: het is mijn - het is ons-geloof dát God vrede wil voor ons. En wij zullen ons voorbereiden, elke dag.

Dus leven we ons leven vanuit het vertrouwen dat vrede zal komen; Wij vertrouwen op deze - Gods - belofte.

Het is dit sterke geloof dat ik ook hoor in het Kairos-document, het document van de Palestijnse kerken dat zij gepubliceerd hebben in 2009.

Ik citeer uit hoofdstuk 2: 2.2.2 onze Heer Jezus Christus kwam, om te verkondigen dat het Koninkrijk van God nabij is. Hij lokte een revolutie in het leven en het geloof van de gehele mensheid. Hij kwam met "een nieuwe leer" (Mk 1: 27), een nieuw licht werpen op het Oude Testament, op de thema's die betrekking hebben op ons christelijke geloof en ons dagelijks leven, thema's zoals de beloften, de verkiezingen, het volk van God en het land.

2.3 Wij geloven dat ons land een universele missie heeft. In deze universaliteit, de betekenis van de beloften van het land van de verkiezing van het volk van God opent zich naar de hele mensheid, beginnend bij de volkeren van dit land. In het licht van de leer van de Heilige Bijbel, is de belofte van het land nooit een politiek programma geweest, maar eerder de prelude tot de voltooing van de universele zaligheid. Het was de inleiding van de uitvoering van het Koninkrijk van God op aarde.

Vrede en alle goeds zullen komen, voor u, voor mij en de hele wereld.
Dit geeft mij de moed om hier in dit conflict een poos nabij te zijn. En we horen al dagelijks dat wij-EAs hier heel erg welkom zijn.

In Yanun-omgeving: militaire intimidatie

25 november 2012

Vanuit Yanun een eerste bericht. De eerste dagen zijn nogal warrig verlopen, zeker met de nare berichten over Gaza op de achtergrond. 
Eerst vanuit het vliegveld naar Jeruzalem. Tegen de middag de oude stad in en toen we daarvan terug kwamen, kregen we onze ´kit´ (EAPPI-vest en woordenboek Arabisch).
De volgende dag, na de voorstellingsronde en introductie in groep 46 EAs, gingen we op weg naar ons placement in Yanun.
We waren echter zodanig laat onderweg dat we bij een checkpoint besloten daar niet door te gaan omdat er ongeregeldheden leken te zijn aan de andere kant. En dus hebben we Hassan (onze permanente chauffeur in ons komende werk) opgeroepen om ons hier op te halen en met ons een andere weg (een omweg) te nemen en rechtstreeks naar Yanoun te rijden, zonder te hoeven overstappen op een andere (publieke) bus. We kwamen laat aan en werden hartelijk ontvangen door team 45 met een uitgebreid avondmaal.
We hebben als nieuwe team in het nieuwe huis geslapen, met matrassen op de grond, De kamer beneden is echter nog niet klaar, dus daar volgende week al definitief intrekken, is nog niet zeker.

De volgende dag, dinsdag, op tour, in het busje met Hassan. Eerst naar As Sawiya voor een bezoek aan de school en een intro-gesprek met het hoofd van de school, die ook loco-burgemeester is, sinds een paar weken. Het bleek dat flink wat Israelische militairen die voormiddag het schoolterrein waren opgekomen en rond de school zich heel intimiderend hadden opgesteld, zonder aanleiding. De kinderen en de leraren zijn er bang en verontwaardigd over. Door de bombardementen in Gaza en de onrust daarover ook in de Westbank komen de militairen nog vaker, niet om te controleren, maar om te intimideren en uit te dagen, zo ervaren de mensen het hier.
Vervolgens hebben we een bezoek gebracht aan Khaled, een Palestijn in Al Lubban die sterk is en onverzettelijk en zich niet uit zijn huis wil laten verjagen. Bij het her-opbouwen van zijn boerderij, dat al vele generaties van zijn familie is -al van voor de tijd van het Brits mandaat-, krijgt hij hulp van vrijwilligers van ISM. Hij kan dan ook een eigendomscertificaat laten zien. Maar een grote steen -van boven de deur- waarop de naam en de datum staan, is door Israelische militairen uitgebroken en meegenomen en  waarschijnlijk vernietigd. Dus is er bij de rechtszaak mogelijkheid van twijfel. Zijn waterleiding is door settlers kapot gemaakt.
Maar hij houdt vol.